Designteka

W drugiej odsłonie realizowanego przez Fundację SPOT. projektu PONDERABILIA.Trzy oblicza design zatytułowanej INSTRUMENTA zaprezentowane zostaną przedmioty, które zalicza się do kategorii „narzędzia”. Podczas gdy pierwsza wystawa (PONDERABILIA. Res Momentariae) była próbą refleksji nad problem jednorazowości, tym razem w centrum zainteresowania znajdzie się funkcjonalność.

Narzędzia towarzyszą nam od zarania cywilizacji i do dzisiaj są obecne w naszym życiu na każdym kroku. Sięgamy po nie bez zastanowienia, gdy do osiągnięcia określonego celu nie wystarczają nam nasze ciało i umysł. Wiele najbardziej rozpowszechnionych kształtów, takich jak nóż, nożyczki czy igła, znamy tak dobrze, że przestajemy je dostrzegać. Mimo że wykorzystywane są nie tylko w codziennym życiu, ale także w licznych dziedzinach specjalistycznych: w chirurgii, krawiectwie, fryzjerstwie czy w wojsku. Jednak właśnie tam, gdzie ich forma w sposób ekstremalny musi być podporządkowana fachowemu zastosowaniu, wydają się najbardziej interesujące.

Wystawa INSTRUMENTA (łac. narzędzia) prezentuje grupę obiektów charakteryzującą się przede wszystkim prostotą i stanowiących naturalne przedłużenie naszych narządów. Estetyka tych przedmiotów jest szczególnym wyzwaniem dla projektantów. Musi ona bowiem zawsze ustępować miejsca funkcjonalności i umożliwiać wykonywanie określonych czynności. Dlatego też właśnie funkcja stała się głównym kryterium doboru wszystkich prezentowanych obiektów. Podział funkcjonalny, w przeciwieństwie do zróżnicowania technologicznego i formalnego przedmiotów, nie zmienił się w zasadzie od wieków. Narzędzia wciąż pomagają nam w pracy w ogrodzie i na roli, umożliwiają przygotowanie i spożywanie posiłków, pozwalają budować, ułatwiają szycie i są niezbędne w zakładzie fryzjerskim. Ich prezentację uzupełnią nowe, specjalistyczne przyrządy powołane do życia w związku z rozwojem nowoczesnego społeczeństwa i jego nowych potrzeb. Wiele z nich na co dzień jest niedostępnych naszym oczom, bowiem są używane w wąskich specjalnościach medycyny, zaawansowanych badaniach naukowych lub działają na zasadzie protez uzupełniając ludzkie ciało. Osobną grupę wśród prezentowanych przedmiotów stanowią obiekty odwołujące się do formy narzędzi i/lub posługujące się nią jako nośnikiem metafory.

Obiektom autorstwa światowej sławy projektantów i renomowanych marek (Alessandro Mendini, Philippe Starck, Ergonomi Design Grupen, Atypyk), towarzyszyć będą projekty młodych designerów (grupy Malafor i Cima Designers, Heinrich Maria Brüggemann, Bartosz Mucha) oraz estetycznie dopracowane przedmioty produkowane seryjnie na dużą skalę (np. narzędzia firm Fiskars, Radius i B.Braun).

PONDERABILIA. Instrumenta

Ekspozycja: 23.07-08.08.2010

Wernisaż: 23.07, godz. 19:00

Kurator: Agnieszka Gryska

Opieka merytoryczna: Damian Bieniek (Fundacja SPOT.), Anna Grabowska-Konwent (Muzeum Narodowe w Poznaniu)

Projekt wystawienniczy: Ryszard Rychlicki

Organizator: Fundacja SPOT.

Współpraca: Galeria Plakatu i Designu Muzuem Narodowego w Poznaniu

Cykl wystaw PONDERABILIA.Trzy oblicza designu został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

PONDERABILIA.Trzy oblicza designu CYKL WYSTAW

Fundacja SPOT. dzięki wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz we współpracy z Galerią Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu będzie w 2010r. organizatorem cyklu wystaw „Ponderabilia. Trzy oblicza designu”.

Bohaterami cyklu są zwyczajne przedmioty. Przedmioty, których rola wraz z rozwojem współczesnej kultury ciągle rośnie. Są one nie tylko z najliczniej reprezentowaną klasą wytworów kultury, która nas otacza, przez nas została wytworzona i przez nas jest użytkowana, ale również to właśnie one, a nie – jak kiedyś – inni ludzie, w największym stopniu wpływają na nasze postawy. Wpływ samochodów, lodówek, telefonów komórkowych i komputerów na nasze życie jest niepodważalny. „Ponderabilia” będą jednak prezentować grupy przedmiotów, których znaczenie i zakres oddziaływania nie jest wcale tak oczywisty. Zdecydowaliśmy się je pokazać, bowiem zazwyczaj pozostają one w codziennym życiu dla nas niewidzialne. Wykorzystujemy ich funkcjonalność, ale nie dostrzegamy formy. Dopiero gdy zepsują się lub zmienią kontekst swojej obecności (np. wejdą w skład muzealnej wystawy) zdobywają naszą uwagę.

Przedmioty widzi się często w opozycji do ludzi. Utożsamia się je z biernymi narzędziami, ludzi zaś kreuje się na aktywnych uczestników życia. Podczas gdy trwałości materii przypisuje się niezmienność i pewność, to temu, co społeczne zmienność i przemijalność. Zakłada się więc, że przedmioty mają znaczenia przypisane raz na zawsze. Jednak i one mogą się zmieniać. Pozorna trwałość przedmiotów sprzyja przemieszczaniu się pomiędzy różnymi kontekstami. I chociaż często mogą nie tracić swoich właściwości fi zycznych, to ich znaczenie ciągle się zmienia, tak jak rodzinnych pamiątek, które utraciły swą funkcję na rzecz pamięci czy estetyki.

Cykl wystaw „Ponderabilia” nie będzie jednak śledził historii przedmiotów, ale będzie dotyczył skomplikowanej relacji pomiędzy funkcją i estetyką, pomiędzy designem a sztuką. Ponderabilia (od łac. ponderabilis – dający się zmierzyć, zważyć) oznacza rzeczy i zjawiska konkretnie istniejące, poznawalne i wytłumaczalne, które da się opisać za pomocą określonych kryteriów (wagi, wielkości itp.). Imponderabilia natomiast to rzeczy i zjawiska niewytłumaczalne, tajemnicze i zagadkowe. Mimo że są niematerialne mogą jednak oddziaływać na świat materialny, wpływać na ludzkie sprawy i działania. Związek przywoływanej pary sformułowań dobrze ilustruje relację, jaką powszechnie zakłada się pomiędzy tzw. sztuką stosowaną i pozostałymi sztukami plastycznymi. Trzy kolejne wystawy cyklu będą się starały poddać tę oczywistą relację w wątpliwość.

PONDERABILIA. Res Momentaria (01.04-18.04.2010) zgromadziła przedmioty, które w różny sposób związane są ze zjawiskiem jednorazowości. Zaprezentowane więc były obiekty, które zaprojektowano z myślą o jednym użytkowniku, takie, które nawiązują tylko swoją formą do tej estetyki oraz rzeczy w nieoczywisty sposób odnoszące się do kategorii nietrwałości i wytrzymałości. Przedmioty o określonej renomie i statusie muzealnym (zastawy i sztućce wykorzystywane przez linie lotnicze, w tym klasyczne projekty dla Air France, LOT-u i Alitalii) zostały skonfronto-wane z projektami młodych polskich dizajnerów (Łukasz Wysoczyński, OYO Design) oraz realizacjami, które firmowane są przez renomowane, zagraniczne marki (ESSEY, Qubus, Undergrowth Design czy La Tete Au Cube).

PONDERABILIA. Instrumenta (23.07-08.08.2010) ma na celu pokazanie narzędzi jako przedmiotów o odrębnej, swoistej estetyce.

PONDERABILIA. Curiosa (12.11.-28.11.2010) będzie prezentacją osobliwości designu, obiektów kuriozalnych, przeestetyzowanych tak bardzo, że nie dających się używać lub zupełnie niepotrzebnych. Będą to przedmioty, których użycie nastręcza wiele trudności i które zaprzeczają idei funkcjonalności w projektowaniu lub są po prostu obiektami-dowcipami. W skład ekspozycji wejdą m.in. projekty grupy Memphis (ze zbiorów Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu) oraz realizacje takich twórców jak Droog Design czy LIMO Design.