Designteka

„Warszawa w budowie” to pilotażowa edycja imprezy poświęconej jak najszerzej pojętemu projektowaniu.

Od wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej, przez architekturę i urbanistykę po takie pojęcia jak projektowanie społeczne – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie na dwa jesienne miesiące zamieni się w centrum dyskusji o roli projektowania w kształtowaniu życia codziennego w Warszawie – wielkim, stale zmieniającym się i poszukującym swojego wizerunku mieście.

Na program „Warszawy w budowie” składają się wystawy w tymczasowej siedzibie Muzeum i pawilonie meblowym Emilia, projekty artystyczne realizowane w przestrzeni miejskiej oraz cykle dyskusyjne. Częścią tych ostatnich jest projekt „Departament Propozycji”, którego celem jest zaangażowanie opinii publicznej w dyskusję na temat przyszłości stolicy.

Inicjatorem całego wydarzenia są władze Warszawy, które w ramach starań o pozyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku zaprosiły Muzeum do współpracy przy organizacji festiwalu designu. „Warszawa w budowie” to opracowana przez Muzeum propozycja znalezienia oryginalnej formuły takiej imrezy, odpowiadającej na realne potrzeby polskiej stolicy. Zatem nie klasyczny festiwal designu, znany z wielu miast Polski i świata, prezentujący najnowsze trendy we wzornictwie przemysłowym, a właśnie „zwiastun festiwalu”, którego ostateczny kształt poznamy dopiero w przyszłości. Intencją Muzeum jest skupienie się na projektowaniu miejskim, czyli takim, które poprawia przestrzeń wspólnie użytkowaną przez ogół mieszkańców Warszawy.

Zamiast prezentować atrakcyjne przedmioty indywidualnej konsumpcji, festiwal „Warszawa w budowie” stawia pytania o przestrzeń publiczną i prywatną. Jakiego miasta chcą warszawiacy? Jak ma ono wyglądać w przyszłości?

Celem pierwszej edycji festiwalu, nazwanej ze względu na swój pilotażowy charakter „zwiastunem”, jest zdiagnozowanie problemów i specyfiki Warszawy – miasta, gdzie, w odróżnieniu od innych europejskich metropolii, tak wiele jest jeszcze do zaprojektowania.

Od czasu powojennej rekonstrukcji Warszawa ciągle pozostaje wielkim placem nieustannej budowy, bezkształtną przestrzenią mającą dopiero w jakiejś nieokreślonej przyszłości stać się europejską metropolią.

Po latach scentralizowanego planowania podporządkowanego modernistycznej ideologii, wraz z nastaniem demokracji rozwój Warszawy uległ żywiołowi wolnego rynku. Będący źródłem społecznej frustracji autorytaryzm zastąpiony został przez anarchizm, w którym interesy silniejszych zwyciężają nad dobrem wspólnym. Nie sprzyja to powstawaniu przestrzeni przyjaznej mieszkańcom.

Wśród wielu zadań, jakie przed Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie postawili jego założyciele, jest także dbałość o przestrzeń publiczną i zapoczątkowanie procesu porządkowania ścisłego centrum stolicy. Równocześnie, Muzeum pozostaje tak charakterystycznym dla Warszawy „projektem na przyszłość”, funkcjonującym w tymczasowej siedzibie po dawnym sklepie z dywanami. Stan prowizorki, ciągłego bycia wpół drogi do realizacji przyszłościowego projektu, to cecha typowa dla Warszawy i wielkich miast rozwijającego się świata – Azji, Bliskiego Wschodu czy Ameryki Łacińskiej. Prowizorka dająca poczucie niedosytu będzie szczególnie ważnym motywem przewijającym się w programie „Warszawy w budowie”. Postkomunistyczna słabość projektowania i planowania, trudność w realizacji projektów wspólnotowych, takich jak budowa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, wobec łatwości, z jaką działa sektor prywatny – będą kwestiami poruszane podczas spotkań w Muzeum. Równocześnie prowizorka jako owoc kreatywności i radzenia sobie z „obiektywnymi” warunkami to temat wystawy, która wypełni przestrzeń siedziby Muzeum przy ulicy Pańskiej.

Na program „Warszawa w budowie” składają się cztery części: WYSTAWA, SKLEP, ROZMOWY i DEPARTAMENT PROPOZYCJI. W pierwszej części prezentowane są prace artystów polskich i zagranicznych, nawiązujące do projektowania, naśladujące język designu czy urbanistyki, jednak nie w celu tworzenia funkcjonalnych rozwiązań lecz przybliżenia określonej grupy tematów, wiążących się z przestrzenią miejską: rozpadu, nietrwałości, chaosu, porażki społecznych utopii. W miejscach, gdzie całościowe rozwiązania nie mają szans na realizację, prowizorka zastępuje projektowanie, jest konkurencyjną strategią zaspokajania potrzeb –dominującą w środkowo-europejskiej rzeczywistości i dlatego wartą przeanalizowania.

Druga część – SKLEP – prezentowana będzie w sąsiadującym z Muzeum pawilonie meblowym „Emilia”, który w ostatnich dziesięcioleciach ulegał tak typowej dla architektury lat 60. degradacji, a ostatnio jest częściowo rewaloryzowany, dzięki współpracy gospodarza obiektu, firmy „Meble Emilia” z Muzeum. Ta część festiwalu poświęcona będzie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości polskiego wzornictwa przemysłowego – najciekawsze współczesne projekty mebli i przedmiotów codziennego użytku skonfrontowane zostaną z seryjną produkcją polskiego przemysłu meblarskiego, oferowaną w „Emilii”, jak i z historycznymi przykładami nowoczesnych polskich mebli. Zapowiedzią wystawy będzie uroczyste usunięcie z elewacji „Emilii” wielkoformatowego baneru reklamowego i zastąpienie go odtworzonym historyczny neonem. Klienci „Emilii” i publiczność wystawy w wybrane dni będą mogli korzystać z konsultacji projektantów.

Równolegle w siedzibie Muzeum toczyć się będą dwa cykle spotkań. ROZMOWY to sześć sesji poświęconych wybranym zagadnieniom z zakresu wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej typografii, architektury i urbanistyki, ekonomii. Wśród tematów poruszanych w ramach tych spotkań znajdzie się m.in. historia placu Defilad i koncepcje zabudowy otoczenia Pałacu Kultury czy urbanistyczne dzieje ulicy Puławskiej. Obok takich varsavianistycznych tematów prezentowane będzie także twórczość wybitnych krajowych i międzynarodowych projektantów.

Organizowane pod patronatem „Gazety Stołecznej” czwartkowe sesje zatytułowane DEPARTAMENT PROPOZYCJI prowadzone przez Magdalenę Mosiewicz, składać się będą z przedstawianych przez warszawiaków pomysłów na rozwiązywanie rozmaitych wielkomiejskich bolączek – od najprostszych i najtańszych, po te największe, wymagające wielomiliardowych inwestycji. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przykłada do takich inicjatyw i dyskusji szczególną wagę, ponieważ ono samo jeszcze w latach 90. uchodziło za utopijną wizję, niemożliwą do realizacji. Zaproszeni do udziału są wszyscy zainteresowani: osoby prywatne, organizacje, firmy, instytucje, a także urzędnicy.

Projekt sfinansowany ze środków Miasta Stołecznego Warszawy w ramach starań o pozyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kulturalnej 2016.

Źródło: www.warszawawbudowie.pl