Designteka

Fundacja SPOT.  jest organizatorem cyklu wystaw „Ponderabilia. Trzy oblicza designu”.

Odbędą się one dzięki wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz we współpracy z Galerią Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Bohaterami cyklu są zwyczajne przedmioty. Przedmioty, których rola wraz z rozwojem współczesnej kultury ciągle rośnie. Są one nie tylko z najliczniej reprezentowaną klasą wytworów kultury, która nas otacza, przez nas została wytworzona i przez nas jest użytkowana, ale również to właśnie one, a nie – jak kiedyś – inni ludzie, w największym stopniu wpływają na nasze postawy. Wpływ samochodów, lodówek, telefonów komórkowych i komputerów na nasze życie jest niepodważalny. „Ponderabilia” będą jednak prezentować grupy przedmiotów, których znaczenie i zakres oddziaływania nie jest wcale tak oczywisty. Zdecydowaliśmy się je pokazać, bowiem zazwyczaj pozostają one w codziennym życiu dla nas niewidzialne. Wykorzystujemy ich funkcjonalność, ale nie dostrzegamy formy. Dopiero gdy zepsują się lub zmienią kontekst swojej obecności (np. wejdą w skład muzealnej wystawy) zdobywają naszą uwagę.

Przedmioty widzi się często w opozycji do ludzi. Utożsamia się je z biernymi narzędziami, ludzi zaś kreuje się na aktywnych uczestników życia. Podczas gdy trwałości materii przypisuje się niezmienność i pewność, to temu, co społeczne zmienność i przemijalność. Zakłada się więc, że przedmioty mają znaczenia przypisane raz na zawsze. Jednak i one mogą się zmieniać. Pozorna trwałość przedmiotów sprzyja przemieszczaniu się pomiędzy różnymi kontekstami. I chociaż często mogą nie tracić swoich właściwości fizycznych, to ich znaczenie ciągle się zmienia, tak jak rodzinnych pamiątek, które utraciły swą funkcję na rzecz pamięci czy estetyki.

Cykl wystaw „Ponderabilia” nie będzie jednak śledził historii przedmiotów, ale będzie dotyczył skomplikowanej relacji pomiędzy funkcją i estetyką, pomiędzy designem a sztuką. Ponderabilia (od łac. ponderabilis – dający się zmierzyć, zważyć) oznacza rzeczy i zjawiska konkretnie istniejące, poznawalne i wytłumaczalne, które da się opisać za pomocą określonych kryteriów (wagi, wielkości itp.). Imponderabilia natomiast to rzeczy i zjawiska niewytłumaczalne, tajemnicze i zagadkowe. Mimo że są niematerialne mogą jednak oddziaływać na świat materialny, wpływać na ludzkie sprawy i działania. Związek przywoływanej pary sformułowań dobrze ilustruje relację, jaką powszechnie zakłada się pomiędzy tzw. sztuką stosowaną i pozostałymi sztukami plastycznymi. Trzy kolejne wystawy cyklu będą się starały poddać tę oczywistą relację w wątpliwość.

Pierwsza wystawa cyklu – „Ponderabilia. Res momentariae” (01.04-18.04.2010) zgromadzi przedmioty, które w różny sposób związane są ze zjawiskiem jednorazowości. Zaprezentowane zostaną obiekty, które zaprojektowano z myślą o jednym użytkowniku, takie, które nawiązują tylko swoją formą do tej estetyki oraz rzeczy w nieoczywisty sposób odnoszące się do kategorii nietrwałości i wytrzymałości. Przedmioty o określonej renomie i statusie muzealnym (zastawy i sztućce wykorzystywane przez linie lotnicze, w tym klasyczne projekty dla Air France, LOT-u i Alitalii) zostaną skonfrontowane z projektami młodych polskich dizajnerów (Łukasz Wysoczyński, OYO Design) oraz realizacjami, które firmowane są przez renomowane, zagraniczne marki (ESSEY, Qubus, Undergrowth Design czy La Tete Au Cube).

Druga wystawa cyklu – „Ponderabilia. Instrumenta” (23.07-08.08.2010) ma na celu pokazanie narzędzi jako przedmiotów o odrębnej, swoistej estetyce. W skład ekspozycji wejdą między innymi popularne i funkcjonalne narzędzia projektowane dla znanej firmy Fiskars (ze zbiorów Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu), wybrane projekty Lee Wilanga oraz Braiana Fichtnera oraz narzędzia będące przedmiotami estetycznymi zaprojektowane przez polskie grupy m.in. Malafor i Knokoutdesign.

Trzecia, ostatnia odsłona cyklu – „Ponderabilia. Curiosa” (12.11.-28.11.2010) będzie prezentacją osobliwości designu, obiektów kuriozalnych, przeestetyzowanych tak bardzo, że nie dających się używać lub zupełnie niepotrzebnych. Będą to przedmioty, których użycie nastręcza wiele trudności i które zaprzeczają idei funkcjonalności w projektowaniu lub są po prostu obiektami-dowcipami. W skład ekspozycji wejdą m.in. projekty grupy Memphis (ze zbiorów Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu) oraz realizacje takich twórców jak Droog Design czy LIMO Design.

Fundacja SPOT. została założona z myślą o inicjowaniu, wspieraniu i promowaniu działań na rzecz kultury i sztuki. Poprzez organizację warsztatów, kursów, wykładów, spotkań, dyskusji, wystaw i koncertów łączy edukację ze sztuką i formami aktywnego spędzania czasu wolnego (dotychczasowe przedsięwzięcia zob. www.spot.poznan.pl). W 2009 roku Fundacja SPOT. zrealizowała m.in. w ramach działań „Poznań – Europejska Stolica Kultury 2016” składający się z wystaw, warsztatów i wykładów projekt „re.produkt” (www.re.spot.poznan.pl), który łączył sztukę i design z zagadnieniami dotyczącymi ekologii i recyclingu oraz cykl warsztatów wprowadzających dzieci w świat projektowania „Szkoła młodego designu”.

Ryszard Rychlicki jest autorem identyfikacji wizualnej oraz autorem projektu przestrzeni wystawienniczej cyklu wystaw Ponderabilia. Obecnie studiuje na poznańskiej ASP na kierunku architektura i urbanistyka. Mimo młodego wieku ma już na swoim koncie wiele wyróżnień (1 miejsce IDA-International Design Awards 2008 za Unisex Bag, 3 nagroda w konkursie London Bridge 800 organizowanym przez Royal Institute of British Architects (RIBA) oraz The Worshipful Company of Chartered Architects-Londyn 2009) oraz publikacji (MARK, Dezeen, OTTAGONO)

Organizator: Fundacja SPOT.

Mecenat: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Partner: Galeria Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu

Terminarz cyklu wystaw:

„Ponderabilia. Res momentariae” (01.04-18.04.2010), wernisaż 01.04.2010 godz. 19:00

„Ponderabilia. Instrumenta” (23.07-08.08.2010), wernisaż 23.07.2010 godz. 19:00

„Ponderabilia. Curiosa” (12.11.-28.11.2010) ,wernisaż 12.11.2010 godz. 19:00

Miejsce ekspozycji: SPOT. ul. Dolna Wilda 87, 61-501 Poznań

Koncepcja cyklu: Agnieszka Gryska

Opieka merytoryczna: Damian Bieniek (Fundacja SPOT.); Barbara Bogucka (Muzeum Narodowe w Poznaniu)

Identyfikacja wizualna i projekt wystawienniczy: Ryszard Rychlicki (studio h3ar)