lifestyle
print control № 4
4. numer rocznika print control ukazuje panoramę polskiego designu drukowanego w kontekście międzynarodowej współpracy projektantów graficznych, studentów uczelni artystycznych, wydawców, ilustratorów. Dwujęzyczna publikacja zawiera prezentację około 100 najciekawszych projektów drukowanych z lat 2014–15 (wraz z opisami technicznymi), które zostały wybrane przez kuratorkę print control, Magdalenę Heliasz.
W drugiej części rocznika znajdują się wywiady – do podzielenia się swoimi doświadczeniami związanymi z edukacją i pracą poza granicami kraju zostali zaproszeni polscy projektanci i artyści.
Czytelnik będzie mógł dowiedzieć się więcej na temat:
– artystycznych eksperymentów kolaboratywnych przeprowadzanych przez Matyldę Krzykowski w jej galerii Depot Basel w Szwajcarii;
– szkolnictwa artystycznego na uczelniach w Anglii, Holandii, Szwajcarii i modeli edukacji, które ocenili ich absolwenci: Marcel Kaczmarek, Rafał Benedek, Marcin Rusak, Maria Jeglińska i Janem Dudzik;
– praktyk biznesowych przy tworzeniu identyfikacji dla klientów zagranicznych przez Marcina Kaczmarka, prowadzącego studio brandingowe for brands;
– doświadczeń Daniela Mizielińskiego z Hipopotam Studio w tworzeniu książek dla dzieci, które podbijają rynek wydawniczy na świecie.
Rozkwit działalności kulturalnej obserwowany w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat pociągnął za sobą rozwój projektowania komunikacji wizualnych i publikacji, a nawet ich tymczasową nadprodukcję. Projektanci przestali już porównywać swoją pracę z zachodnimi wzorcami i tęsknić za nieosiągniętym porządkiem, ale czynnie uczestniczą w tworzeniu przestrzeni wizualnej, wychodząc poza lokalne ramy i biorąc udział w projektach zagranicznych, jak również przyciągając partnerów kreatywnych i klientów do czerpania z możliwości polskiego rynku.
Aby zderzenie międzynarodowego podejścia projektowego z lokalnymi zapotrzebowaniami mogło być uczciwe i efektywne, twórcy i odbiorcy powinni wykazywać się świadomą postawą odpowiedzialności społecznej, ekonomicznej i kulturowej. Zaangażowanie projektantów wyzwala współpraca i dialog – pozwalają one na bardziej elastyczne i żywe podejście do projektowania, gdzie twórca nie stoi na pewnym gruncie, tylko musi się mierzyć z płynną sytuacją i zachować krytyczną postawę. Potrzebę zdobycia tych umiejętności analitycznych i ewaluacji procesu projektowego widać w ambiwalentnej ocenie polskiego systemu edukacji w serii wywiadów z absolwentami zagranicznych uczelni – Marcelem Kaczmarkiem, Rafałem Benedkiem, Marcinem Rusakiem, Marią Jeglińską i Janem Dudzikiem.
Technika, rzemiosło, ego, romantyzm, partykularyzm – wartości utożsamiane z polskimi uczelniami są przeciwstawiane określeniom, związanym z postawą krytycznego myślenia: reasearch, eksperyment, profesjonalizm, refleksja, zarządzanie, proces projektowy. Można wnioskować, że polscy młodzi projektanci, odczuwając brak wystarczającej jakości i bezpieczeństwa otaczającej ich rzeczywistości, upatrują źródła problemów w niskiej jakości lub egocentrycznym sposobie myślenia osób, które ją tworzą. Co ważne, są zdeterminowani, żeby budować racjonalną komunikację wizualną również w ojczystym kraju, zauważając złożoność problemów lokalnych.
Natomiast wychodząc z Polski do pracy w obcym środowisku, zdają sobie sprawę, że ani sposób komunikacji, narzędzia czy software ich nie wyróżnią, tylko osadzenie w kulturze. Matylda Krzykowski, projektantka polskiego pochodzenia i kuratorka projektów kolaboratywnych w Depot Basel, zapraszając do współpracy polskich twórców, zauważa, że definiują się wokół historii – „to dla nich bardzo naturalne i fundamentalne, że mają szeroką wiedzę na temat historii, i że to pozwala im zrozumieć pochodzenie różnych zjawisk” (str. 128).
Kulturowe różnice prowadzą do weryfikacji wielu projektów, oprócz eksperymentalnych i artystycznych, również tych bardziej komercyjnych, na poziomie kultury pracy, jak i treści projektowanego przekazu. Doświadczenia z realizacją zamówień dla klientów zagranicznych ma coraz więcej studiów brandingowych, m.in. Marcin Kaczmarek z for brands studio (str. 172), który spotyka się z o wiele większą empatią i otwartością w kontaktach biznesowych. Klarowny proces akceptacji projektów związany jest z pozycją profesjonalisty i specjalisty, jaką zajmuje w Europie zachodniej projektant, której w Polsce nie udało się jeszcze uzyskać w takim samym stopniu. Z kolei projektując w Polsce eksportowej jakości książki dla dzieci w wydawnictwie Dwie Siostry, posiadającym najwięcej tłumaczeń wydawanych publikacji w Europie, Daniel Mizieliński z Hipopotam Studio (str. 182) niejednokrotnie musi się mierzyć z wymaganiami kulturowymi wydawców z innych krajów, którzy wprowadzają zabiegi cenzury czy stereotypizują przekaz.
Wymiana kulturowa może stać się motorem w budowaniu ciągle kształtującej się pozycji projektanta w Polsce. Wyzwaniem okaże się wykorzystanie tej energii w sposób, który pozwoli na umiejętne uchwytywanie roli przekazu wizualnego i jego twórcy, oraz narzucanie im intelektualnych standardów.
Magdalena Heliasz
print control to także projekt opierający się o działalność strony internetowej www.printcontrol.pl, na której publikowane są najciekawsze polskie formy drukowane, nowatorskie rozwiązania graficzne, typograficzne i techniczne pojawiające się w publikacjach, jak również wydarzenia związane z projektowaniem graficznym oraz miejsca, w których można nabyć książki artystyczne, albumy i katalogi.
Magdalena Heliasz – projektantka graficzna, wydawca i kuratorka. Na początku 2011 roku założyła stronę promującą polskie projektowanie drukowane printcontrol.pl. Stworzyła serię wydawniczą roczników print control oraz zeszytów Wzory/Patterns przedstawiających dekoracyjne i eksperymentalne wzory, będące autorskim zbiorem efektów poszukiwań formalnych i kompozycyjnych projektantów i ilustratorów. Współorganizatorka Warszawskich Targów Książki Artystycznej, których pierwsza edycja odbyła się w listopadzie 2015 r.
rocznik print control № 4
Wydawca: txt publishing
Współwydawca: Culture.pl
Koncept, redakcja, design: Magdalena Heliasz
Project manager: Bożena Kowalkowska
Autorzy wywiadów: Klara Czerniewska, Kaja Kusztra, Magdalena Heliasz, Agata Napiórska
Tłumaczenie: Jan Tomza-Osiecki
Korekta: Małgorzata Żebrowska-Piotrak, Jerzy Kamecki
druk: Drukarnia Moś & Łuczak, Poznań
Więcej na www.printcontrol.pl
