Designteka

Muzeum Narodowe w Warszawie zaprasza na wystawę „Chcemy być nowocześni”.

Polski design 1955–1968 z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie będzie można oglądać od 4 lutego do 17 kwietnia 2011 roku.

Wystawa pokaże jeden z najciekawszych okresów w polskim wzornictwie, architekturze wnętrz i sztuce użytkowej. Na wystawie znajdą się zarówno modele i prototypy, jak i ich realizacje przemysłowe. Wszystkie te przedmioty pochodzą ze zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego MNW. Ekspozycję wzbogacają plakaty z kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie.

Celem wystawy jest ukazanie wybitnego polskiego designu lat 1955–1968 i jego specyficznego stylu, nazywanego często stylem form organicznych. Estetyka ta wywodziła się od Alvara Aalto, Eero Saarinena oraz Charlesa i Ray Eamesów. Po odejściu od doktryny realizmu socjalistycznego, najbardziej pożądaną cechą dzieła sztuki i najważniejszym pojęciem stała się nowoczesność. W świat wzornictwa wkroczyły wówczas formy o miękkich, asymetrycznych konturach przypominające świat oglądany pod mikroskopem. Odnaleźć je można w pochodzących z lat 50. i 60. XX wieku przedmiotach ceramicznych i szklanych oraz w meblach. Kolejnym ważnym odniesieniem i źródłem inspiracji dla artystów była sztuka abstrakcyjna, która znalazła swoje odzwierciedlenie szczególnie w sztukach użytkowych i designie – w dekoracjach ceramiki, deseniach tkanin, ornamentach. W tym czasie rozpoczął się też proces kształtowania zawodu projektanta i definiowania wzornictwa jako odrębnej dziedziny plastyki.

Zaprezentowanych zostanie ok. 180 wyjątkowych przedmiotów, m.in. meble, tkaniny, ceramika, szkło i plakaty. Zostaną one wyeksponowane w taki sposób, by uwypuklić charakterystyczne cechy estetyki tego czasu i jej rozmaite tendencje. Abstrakcyjne desenie geometryczne i niegeometryczne znalazły swe odzwierciedlenie na tkaninach, a także w unikatowej ceramice z tzw. szkoły sopockiej i wrocławskiej, której niejednolite szkliwa naciekowe przywodzą na myśl grubo kładzione farby na obrazach. Nowatorskie meble z tworzyw sztucznych, metalu i wikliny, eksperymenty konstrukcyjne i formalne, a także seria krzeseł z giętej sklejki tworzą osobną grupę.

Jednym z podejmowanych na wystawie wątków jest fascynacja nowymi tworzywami. Dzięki rozwijającej się technologii, która dawała projektantom nieosiągalne wcześniej możliwości kształtowania przedmiotu, udawało się tworzyć meble o wyrafinowanej formie z nowoczesnych mas plastycznych. Pomimo istniejących w ówczesnej Polsce trudności w pozyskaniu materiałów syntetycznych, byli tacy, którzy poprzez tworzone przez siebie dzieła nadawali nowy wymiar polskiemu wzornictwu. Pod koniec lat 50. XX wieku Roman Modzelewski wykreował z masy plastycznej dwa niezwykle oryginalne w swej formie fotele – obydwa zostaną pokazane na wystawie.

Najczęściej stosowanym substytutem materiałów syntetycznych była sklejka, która prowokowała do tworzenia różnego rodzaju form łupinowych, charakterystycznych dla stylistyki organicznej, dawała ogromne pole do eksperymentowania z konstrukcją mebla, a także pozwalała na tworzenie sprzętów niewielkich, lekkich, dostosowanych do bardzo ograniczonych przestrzeni ówczesnych mieszkań. W 2. połowie lat 50. powstało wiele krzeseł o formach odzwierciedlających te nowe tendencje; kilka z nich, autorstwa m.in. Teresy Kruszewskiej, Marii Chomentowskiej czy Jana Kurzątkowskiego, będzie można zobaczyć na wystawie. Innym podejmowanym na ekspozycji tematem będą eksperymentalne, rzeźbiarskie konstrukcje meblarskie tworzone z wykorzystaniem wikliny, siatki metalowej, stelaży z prętów wypełnionych sznurkiem, linką nylonową.

Na wystawie pojawią się też wątki surrealistyczne i ekspresjonistyczne. W świat nadrealizmu niosącego skojarzenie ze sztuką Paula Klee, Joana Miró, Henry’ego Moore’a wprowadzają dekorowane linearnymi wzorami i fantastycznymi figurami tkaniny i ceramika. W kolejnym dziale zaprezentowane będą nowatorskie jak na owe czasy, często niezwykle udane próby projektowania urządzeń technicznych.

Dopełnieniem bogatego zbioru dzieł pokazywanych na wystawie będzie prezentacja dwóch fragmentów wnętrz. Pierwsze zaprojektowane zostało w 1. połowie lat 60. XX wieku przez Mariana Sigmunda; jest to umeblowany pokój mieszkalny, który na czas ekspozycji uzupełniony zostanie o odpowiednie elementy wyposażenia, takie jak tkaniny i ceramika. Wnętrze przetrwało do naszych czasów bez żadnym zmian, co stwarza wyjątkową możliwość odtworzenia autentycznego wystroju. Drugie pochodzi z końca lat 50. i urządzone jest modnymi sprzętami „nowoczesnymi”, takimi jak np. eksperymentalne przedmioty z metalu i tworzyw sztucznych.

Ekspozycję uzupełnią i wzbogacą liczne materiały dokumentacyjne – fotosy i fragmenty z ówczesnych filmów, plakaty i okładki czasopism, powiększenia fotografii archiwalnych, przedstawiających przedmioty, wystawy, wnętrza mieszkalne i użyteczności publicznej. Ważnym elementem wystawy będzie czasopismo „Projekt” pokazujące najpełniej zainteresowania, osiągnięcia i tendencje epoki.

Prezentowane na wystawie prace powstały w różnych ośrodkach, takich jak: Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, Zakłady Artystyczno-Badawcze Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Spółdzielnia Artystów „Ład”, PWSSP we Wrocławiu, PWSSP w Sopocie, zakłady przemysłowe (fabryki ceramiki we Włocławku, Ćmielowie, Pruszkowie, fabryka mebli w Jasienicy).

Komisarze wystawy: Anna Maga, Anna Frąckiewicz, Anna Demska

Więcej na www.mnw.art.pl